Dwujęzyczność, czyli pierwsze doświadczenia polsko kolumbijskiej rodziny

Nadszedł czas, kiedy w naszej, polsko – kolumbijskiej rodzinie pojawił się aspekt dwujęzyczności. Miluś niebawem skończy półtora roku i zabiera się porządnie za mówienie. 

Języka polskiego Miluś słucha z moich ust, od polskich dziadków, z polskich nagrań, od znajomych Polaków, a hiszpańskiego, od kolumbijskiej rodziny i przyjaciół. Na razie, języka polskiego słucha częściej, bo po prostu ze mną przebywa więcej i siłą rzeczy więcej się ode mnie uczy.

Miluś, poza uniwersalnym słowem „mama”, które aktualnie oznacza mamę, pić, daj, ratunku, mówi proste do wypowiedzenia zdanie „nie ma”. 

Nie odważa się jeszcze wymówić żadnej szemrzącej głoski, choć widać, że się do nich przymierza, prychając, parskając i plując naookoło.

Reaguje na wiele poleceń typu „chodź”, „proszę”, „daj”, „dziękuję”, na przedmioty, na „kot”, „pies” i całą gamę innych zwierząt, które poznaje ze mną po polsku.

Milusiowa komunikacja jest dla mojego kolumbijskiego małżonka nielada wyzwaniem, ponieważ przebywa w otoczeniu, w którym wciąż się szeleści, szemra i trzeszczy ustami. Jest przy tym niepocieszony, ponieważ z tego szeleszczenia niewiele rzeczy wydaje mu się znajomych.

Miguel mówi, że język polski jest najbardziej demotywującym językiem na świecie. Im dalej w las, tym więcej wyjątków i milion określeń na wszystko: począwszy od własnego imienia, odmienianego przez przypadki („Ja to mam przegwizdane. We wtorek w południe nazywasz mnie Miguela, w czwartek o osiemnastej – Miguelu, a przy pełni księżyca będę pewnie Miguele”), na jechać, pojechać, dojechać, odjechać skończywszy.

Choć święcie wierzę, że uda mi się nauczyć Milusia nie tylko mówienia po polsku, ale też i pisania, już widzę ciemne chmury na horyzoncie, że będzie to trudny orzech do zgryzienia. 

Bo Miguel przecież ma słuszność – nasz język to język dla pasjonatów i Kolumbijczyk na ogół nie posiada ochoty zagłębiać się w meandry polskiej ortografii. Bo i po co, skoro rozróżniamy dwa „rz” i dwa „u” w pisowni, a fonetycznie absolutnie się one niczym od siebie nie różnią. I chyba tylko tradycja utrzymuje jeszcze ich istnienie.

 _____

Mimo wszystko, Miguel cierpliwie powtarza słowa po polsku, nawet gdy są one niewypowiedzialne dla przeciętnego użytkownika strun głosowych. 

Wciąż nie dowierza, że mogą istnieć takie dwa słowa, jak: „cieszę się” i „czeszę się”, które przecież „brzmią dokładnie tak samo”.

Załamuje ręce, gdy codziennie słyszy istny łamacz języka: „szczoteczka do zębów”.

Nie może się wydziwić, że „Prosię, jedz”, ma inne znaczenie niż „Proszę, jedz”. „Przecież tu nie słychać żadnej różnicy” – syczy przez zęby Miguel. I ma świętą rację. 

Ale ponieważ uważa: „ucz dziecko polskiego. Jak go opanuje, to żaden inny język nie będzie mu straszny”, to naszym dwujęzycznym domu króluje szelest znad Wisły.

A ponieważ Miluś najlepiej go rozumie, to również miguelowa rodzina notuje fonetycznie po polsku, aby się z nim dogadać. I czasem słyszę, jak ciotka powtarza pod nosem: „uwaga”, „chodź”, „spać”…

W domu natomiast, w którym nie pozostaje nic innego, jak samemu też polski załapać, wytwarza się nasz unikalny, trzyosobowy kod językowy, w którym powtarzają się bardzo istotne słowa: „ptaszek”, „pomidorek”, „daj”, „skarpetki”, 

a czasem z drugiego końca mieszkania słyszę desperackie pytanie: „Jak ja mam mu powiedzieć, żeby mi podał książeczkę??”

Ciąg dalszy sytuacji nastąpi, na razie Miguel tylko się krzywi, gdy tłumaczę Milusiowi na polski, co tata właśnie do niego powiedział po hiszpańsku.

I czasem słyszę miguelowe westchnięcia: „Mój Boże, do czego to doszło. Z własnym synem nie mogę się porozumieć!” 🙂